Books like Mustafa Kemal

Mustafa Kemal üzerine yoğunlaşan çalışmaların bolluğuna karşın pek az kitap belirli bir niteliğin üzerine çıkıyor.Yılmaz Özdil, biçemi tartışmalı, oldukça yaygın okunan 'popüler' bir köşe yazarı. Gördüğü yoğun ilgiye karşın Cumhuriyet tarihinin en bilge ve derinlikli aydınları arasında sayılması da olanaksız. Kendine özgü biçemi ve yöntemiyle Mustafa Kemal'i yazması bir tür kumardı: Ya çok iyi kitaplar arasına giren bir yapıt ortaya çıkacaktı, ya da yapıtı 'saman alevi' denen yüzeysel kitaplardan olacak, ilgi görüp satacak ve sonunda unutulacaktı. Sonuç: Kitap, çok iyi. 'Mustafa Kemal'in en belirgin özelliği, bilimsel/akademik bir çalışma olmaması. Kaynakçası, dipçeleri ve belirgin yöntembilimsel kalıpları bulunmuyor. Bu da bilimsel çalışmalarda kaynak gösterilebilirliğini ortadan kaldırıyor. Öte yandan, bir 'popüler tarih' kitabı olarak, okuduğum en başarılı çalışmalardan. Özdil'in hafif, akıcı ve bazen sloganlaşan yalın dili, bir Mustafa Kemal portresi ortaya koymakta oldukça başarılı. Kitap, yazım kararı Türkiye'de Batıcı ve İslamcı karşıdevrimciliğin kreşendoya yürüdüğü 2008 ortamında alınmış bir kitap olduğu için her şeyden önce yaygın okunabilirliği olan, Mustafa Kemal'i geniş topluluklara gerçeğe dayalı olarak anlatabilecek bir yapıt olarak kurgulanmış. Bu amacını da yaşama geçiriyor. Yoğun emek ürünü. Kitap Mustafa Kemal'i tek bir bütüncül anlatı içinde değil, türlü yönlerden ele almak ve okura yansıtmak uğraşı içinde. Bu nedenle tarihler arasında atlamalar, ileri uçuşlar ve geri dönüşler sıkça yaşanıyor. Bunun sonucunda da zamandizinsel kalıplara bağlı kalmaksızın, görünmez konu başlıkları içinde Mustafa Kemal'i var eden özellikler özetleniyor. İyi bir tarihsel araştırmanın belkemiğini oluşturan 'dönemin ortamını, olayların/olguların gelişimini ve incelenen konunun incelenen zaman dilimi içerisindeki evrimini doğru çerçevede ortaya koyma' kaygısı güdülmediği için Mustafa Kemal'i var eden düşüngüsel temel, bu düşüngünün zaman içindeki evrimi ve sonuçta durduğu nokta, Türk Devrimi'nin tarihsel gelişimi gibi konu başlıkları kitabın eksik kaldığı alanlar. Nitelikli bilimsel biyografilere bakıldığında Şerafettin Turan'ın Atatürk biyografisinin üstüne çıkabilen yapıt bulunmuyor zaten. 'Mustafa Kemal'in yazımında bilimsel kaygıların güdülmemiş olması sonucundaysa belirttiğim gibi oldukça özgür, kesitlere dayalı, hem okuma eylemi içinde hem de incelenen zaman dilimi içerisinde akıcı devinim içinde bir anlatı çıkmış ortaya. Bu anlatı, Mustafa Kemal'in yaşamını ana hatlarıyla okuyucuya sunarken, onun bir önder olarak kişisel özelliklerini, yönetim anlayışını, kalkınma ve geleceğe atılma yolunda ulusal devrim savaşımını ilgi çekici örneklerle işliyor; bunu özel yaşamına, alışkanlıklarına, doğayla, hayvanlarla, çevresiyle, halkıyla olan etkileşimine ve onu 20. yüzyıldan 21. yüzyıla taşıyan niteliklerine değinen kesitler izliyor. Sonucunda, bu akıcı anlatının vurucu parçaları bir araya geldiğinde; gerçeği yansıtan, etkileyici ve renkli bir Mustafa Kemal tablosu oluşuyor. Başlangıç düzeyindeki okur için oldukça iyi bir 'ilk adım'. İleri düzey okurlar içinse oldukça keyifli, birkaç saat içinde okuyup bitirilebilecek zevkli bir deneyim. Kırmızı Kedi ve Yılmaz Özdil'in hakkını vermeli. Beğenilesi bir iş ortaya koymuşlar. Sıra başka nitelikli Mustafa Kemal çalışmalarında, çünkü Türkiye'nin buna gereksinimi azalmıyor, artıyor.